Xan " das crebas "( XI )

      ...Esa dor no peito matabao, aínda era cedo pra facer esforzos, máis el, sentía berrar  n´outro lado da casa, Foi acercándose  cara onde procedían os sons, e, vio a nai berrándolle a un dos pequenos, Xán, preguntóulle cal era o motivo de tal discusión, e contéstoulle que o neno xa había dias que non comía, que estaba debil...entón Xan, díxolle - agardade aí que vou  volto agora, e, dirixíndose cara a porta marchou... Ao remate de unha hora e pico ala chegou, na man traía  algo e ...pousouno no chan e collío unhas espadanas secas que vira debaixo do cabazo, prendéndolles fogo, o vello que estaba fora díxolle - ¡Xan! agarda un intre que te poño unha man, xa sei que vas facer...eu...xa llo dixen pero ela nin caso. Xan e máis o vello  mentres fumeaban aquelas espadanas, foron buscar ao rapaz, o cal pasaron varias veces polo fume...¡estaban a facer o rito do meigallo!.

    Airiños ,airiños aires...
airiños de maldición,
entran,sin cós chames,
rasgando o corazón.

Malas serpes de envexa
non paran de nos danar,
se fosen pra unha rexa
xa sería outro cantar.

Nesta vida van levar
unha pouca de mistura,
do que están a sembrar,
que sóo trae amargura. *
  
Xan, díxolle o vello - vostede tiña xa preparadas as espadanas, ¿pasa moito isto por eiquí? - non moito - contestoulle o vello - pero eu sempre o día do Sacramento recollo un feixe de espadanas despois de pasar o Santísimo, e botoas a secar por si acaso fan falla,  e, desta vez, fixoo. Xan asentou coa cabeza e seguio conversando con el - eu, aprendino da miña avoa que cando era máis nova facía destas cousas. - Pois eu - dixo o vello- son o primoxénito de cinco irmáns e entre outras cousas tocoume o aprender isto, e máis tamén me tocou a "capa dos enterros" como lle chamo eu, que a usamos cando morre alguen é, ademais  temos que asistir os velorios cunha vela, a cal depositamola nunha taboa que ten os furados pra por estas, e os homes temos que levar unha capa negra, eu non tiven que mercala xa que o ser o primoxénito correspóndeme a do meo pai, e antes de sair o enterro do finado facemos fora unha lumerada con carozos, e cada un de nos, os homes, polo turno que nos toque, saltámola e ,no intre de saltar, abaneamos a capa pra escorrentar os malos fados. E... algún espabilado no abanea ben e despois pasan estas cousas. Despois de saltar todos os homes, saímos cara o camposanto e tras nosa veñen as choronas, ademais cando remata o enterro,  temos unha enchenta na casa do finado, que...as veces, rematan algúns cantando.
    Xan, despois de isto, deulle as grazas tanto a el como a sua filla, e díxolle que tiña que seguir a sua andaina, que quería sair de día, collío as suas pertenzas e botounas o lombo. Collío un camiño que daba o faro polo cal  xa fora cando lle ocurreo a desgraza e... pasoú por unha torre grande que estaba nuha cima do monte. Seguío camiñando por un paraxe inóspito, ata atopar unha pequena aldea, o primeiro que lle pasou pola cabeza e que, o debío camiñar moito, ou... algo pasaba, xa que, case a maioría dos que alo vivian, ¡eran loiros, e...tiñan a pel branca!, igualiño a un monte que vira por aló, preguntou a un dos veciños e díxolle que non sabía.... que xa llo tiñan dito, o  seo antepasado sería algún dos que se salvaran en algún dos moitos  naufraxios que por esa zona había. Despois desta conversa Xan encarou cara o lado do mar e.... (continuará)

* Poesía de Pacola González Campelo