Xan "das crebas" ( VIII )

Pasóu unhas casas de pedra que estaban a beira do rio, e seguío camiñando, alonxándose daquel lugar. Chegóu a unha aldea cercana e botouse a durmir ao refuxio dun muro de pedra a carón do camiño. Aínda non saíra a raxor e xa se erguera, foi a lavarse a unha fonte cercana e púxose  a camiñar buscando o seguinte pobo, ao chegar a entrada sorprendéuse ao ver nalgunhas portas a mulleres laboreándo cuns paos cheos de fíos, os cales,  facían xirar formándo uns bonitos debuxos . Acercóuse a unha vellina que estaba  entretenida ca sua labor cantando:


Palilleira que palillas
no cordón da almofada,
dime tí, palilleiriña,
a quen tés palabra dada.


O amor da palilleira
non o queiras meo irmán,
porque leva todo o día
sempre sentada no chan.


Eu nacín en Camariñas,
unha vila mariñeira,
onde teño os meus amores
cunha nena palilleira. *


 e preguntóulle - ¡Bos dias teña vostede señora!, ¿podía decirme que e iso que está a facer ?. - ¡encaixe señor...!, estóu a facer encaixe de bolillos entón..,¿vostede non o vira nunca?, contestóulle ela,  - ¡ pois non !, a verdade e que non - exclamóu Xan - Pois mire, díxolle a muller, esto ben de vello cando aquí na vila vivía un mozo que estába prendido dunha moza moi juapa, pero.. ¿que quere?, os probiños non tiñan nin peso pra casarse e o mociño pasaba os dias que non ía o pescar, aló nas pedras mirando pra o mar, un día, saíolle unha serea que lle dixo que estaba namorado del, e quixo que fora con ela, ¿pero como ía marchar o meo probiño, si de quen estaba namorado era da moza do pobo?, o probe mozo, cóntalle o conto polo cal non pode ir con ela, decíndolle ademáis o motivo polo que non podían casarse. E vai nesto... meo filliño, ela sacóu unha caracola tan bonitíña..., era bonita,  era..., estabache feita de estrelas, escuma e aljas, o mozo ao chejar a xunta da moza,  regaloulla,  e contoulle o conto, ela miróu ben pra caracola,  e púxose a escoitala o cal inspiroa a facer encaixe, e cada vez que a oía,  viñalle a cabeza un novo deseño, e,  así facendo encaixe e vendendo foí a maneira de se casaren despóis  - ¡ moi bo conto ! . díxolle Xan  -  a vella algo enoxada repóstalle - ¿oío?...non che é un conto, que é verdade.- ¡ xa, xa ! señora, digo que é moi bonita a lenda, mire.... ¿ e moi dificil aprender a facer iso? - preguntóu  Xan - meu filliño, aiche que ir a escola... non é moi doado, non - repostóu a muller - ¿escola?- díxolle Xan - sí meu filliño, as escolas esas chamámoslles "palilladas", aiche varias no pobo , a de Carmen, a de Manuela ..., bueno, varias, e fanse na "sala" da casa que é a habitación máis grande, botándose as veteranas nun lado e as mais novas enfrente, e se é de noite encenden o carburo no medio. Tamén as mozas novas justalle vir, por que así falan cos seos mozos , eles poñense na ventana e cantan coplas que lles respostan elas, pero tamen teñen que facer as puntíllas que marca a jefa , que si non.... ¡ai leña!, e as fillas botánse ao lado das nais, así, estas poden correxílas no seo aprendisaxe, e.....  asi  é señor - dixo a vella - bueno moitas grazas señora, e deíxoa en paz que se non hoxe non fai nada pola miña culpa - repostóu Xan,- de nada meu filliño, de nada, ¡ala veña! - contestóulle a vella. Con esto Xan botóu o saco ao lombo e proseguío cara o centro do pobo entrando nun bar para tomar unha copa , sentarse un pouco e picar calquera cousa que tivera, antes de proseguir na árdua procura de crebas.... ( continuará )

* cantíga popular